Thực phẩm và dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng trong lối sống lành mạnh giúp giữ mức đường huyết trong máu được ổn định. Để kiểm soát lượng đường trong máu, cần cân bằng ăn uống, hoạt động thể chất và thuốc điều trị tiểu đường. Ăn gì, ăn bao nhiêu, ăn khi nào luôn là câu hỏi thường trực của mỗi người bệnh. Làm sao để giải đáp cho câu hỏi khó nhằn “Ăn gì ngon-bổ-khỏe” giờ đây đã không còn quá khó khăn nếu bạn tuân theo gợi ý sau đây:

1. Những điều cần lưu ý trong ăn uống đối với bệnh nhân tiểu đường.

– Đối với thức ăn chứa tinh bột.

Nên ăn các loại bánh mì không pha trộn với phụ gia như bánh mì đen, gạo lứt, khoai tây, khoai sọ… Lượng tinh bột đưa vào cơ thể người tiểu đường nên bằng khoảng 50-60% người thường. Sử dụng thường xuyên các loại ngũ cốc thô, chà xát ít vì lớp vỏ có chứa nhiều Vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe. Phương thức chế biến chủ yếu là luộc, nướng hoặc hầm chứ không nên chiên xào.

– Đối với thức ăn có chứa chất đạm.

Hạn chế tối đa thịt hộp, patê, xúc xích… thay vào đó hãy ăn cá, trứng, các sản phẩm chế biến từ sữa, đậu… nên ưu tiên cá mòi và cá chích vì trong hai loại cá này có chứa chất béo có lợi cho việc chống lại bệnh tim mạch và ung thư. Người tiểu đường (đái đường) có thể ăn các loại thịt lợn, thịt bò đã lấy sạch mỡ. Tránh tuyệt đối da gà, da vịt bởi nó có chứa rất nhiều cholesterol. Cũng như thực phẩm chứa tinh bột, nên chọn cách chế biến là luộc, kho, nướng hơn là chiên.

– Đối với thức ăn có chứa chất béo

Phải hết sức hạn chế mỡ, các bác sĩ khuyến cáo lượng cholesteron đưa vào phải dưới 300mg mỗi ngày và lượng mỡ bão hòa phải thay bằng các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu olive, dầu mè

– Đối với thức ăn là rau, trái cây tươi.

Một ngày bệnh nhân tiểu đường (đái đường) nên ăn khoảng 400 gram rau và trái cây tươi, rau quả tươi vừa có tác dụng chống lão hóa, vừa là thức ăn bổ sung vitamin, muối khoáng tốt nhất. Nên ăn cả xác hơn là ép lấy nước uống, chất xơ ở rau quả là thành phần quan trọng làm giảm đường, làm chậm hấp thu đường và đỡ tăng đường sau khi ăn. Tuy nhiên, không phải loại trái cây nào cũng tốt, người mắc bệnh tiểu đường phải tránh các loại trái cây ngọt như nho, xoài, na, nhãn…

– Đối với thức ăn có nhiều chất ngọt.

Rất nhiều người nghĩ rằng, ăn quá nhiều đường hay thức ăn ngọt sẽ bị tiểu đường. Điều này không hoàn toàn đúng. Vì cơ thể chúng ta lại rất cần chất đường để làm năng lượng. Chỉ nên hạn chế chứ không nên kiêng khem quá mức. Tuy nhiên, lời khuyên của bác sĩ là tránh xa tuyệt đối các loại bánh kẹo, nước ngọt có ga, rượu… Bệnh nhân tiểu đường nên sử dụng các chất ngọt nhân tạo có thể thay đường trong nước uống như Aspartam và sacharine vừa giúp làm giảm lượng đường ăn vào mà vẫn giữ được ngon miệng. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đang theo dõi và điều trị.

1.Nguyên tắc chung xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân tiểu đường. 

• Đảm bảo đủ năng lượng để giữ cân nặng bình thường.
• Bệnh nhân tiểu đường cũng có nhu cầu năng lượng giống như người bình thường.
• Nhu cầu phụ thuộc vào: tuổi, giới, loại công việc (nặng hay nhẹ), thể trạng (gầy hay béo). Đối với cân nặng lý tưởng (BMI = 22): 30 calo/kg/ngày. Với người lao động nhẹ cần 30 kcal/kg/ngày, lao động trung bình cần 35 kcal/kg/ngày, lao động nặng cần 40-45 kcal/kg/ngày; nếu điều trị nội trú cần 25 kcal/kg/ngày; nếu cần giảm cân, cần 20 kcal/kg/ngày.
• Bệnh nhân ăn thừa năng lượng hoặc thiếu năng lượng đều làm cho đường máu rơi vào vùng nguy hiểm.
• Chế độ ăn phải cung cấp đủ nhu cầu các chất dinh dưỡng sinh năng lượng theo một tỷ lệ cân đối: chất đạm (protid) chiếm 15-20% tổng năng lượng khẩu phần, chất béo (lipid) chiếm 25-30%, chất đường bột và chất xơ (glucid): 55-60%
• Chế độ ăn nên giàu chất xơ vì nó có tác dụng khống chế việc tăng glucoza, cholesterol, triglycerid sau bữa ăn. Thực phẩm giàu chất xơ làm chậm lại quá trình hấp thu đường vào máu, qua đó giữ cho mức đường trong máu không bị tăng đột ngột ngay sau bữa ăn, mà tiêu hóa hấp thu từ từ, giữ cho lượng đường trong máu không xuống quá thấp, có lợi cho quá trình điều trị bệnh. Nên có chế độ ăn giàu chất xơ, khoảng 30-40g/ngày.

• Các thực phẩm giàu vitamin, đặc biệt vitamin nhóm B (B1, B2, PP) cũng cần có mặt trong khẩu phần ăn, vì các vitamin này giúp ngăn ngừa tạo thành thể ceton cho bệnh nhân tiểu đường có thể dẫn đến hôn mê.
• Khẩu phần ăn của người tiểu đường cần hạn chế muối (ít hơn 6 g/ngày)
• Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày (5-6 bữa/ngày) để góp phần khống chế đường huyết, không để xảy ra tăng đường huyết quá mức sau bữa ăn và chống hạ đường huyết khi đói nhất là với bệnh nhân có dùng thuốc hạ đường huyết. Với bệnh nhân điều trị bằng Insulin tác dụng chậm có thể bị hạ đường huyết trong đêm, do vậy nên cho ăn thêm bữa phụ trước khi đi ngủ.
• Ăn đúng giờ, không bỏ bữa, ăn chậm nhai kỹ, không ăn quá nhiều trong một bữa
• Chế biến thức ăn dạng luộc và nấu là chính, không rán, rang với mỡ.
• Bỏ rượu, bia, thuốc lá..

2.Giải pháp song hành cùng chế độ ăn giúp ổn định đường huyết, phòng ngừa biến chứng tiểu đường.

• Trong việc điều trị bệnh tiểu đường, chế độ ăn, dùng thuốc, tập luyện đều có vai trò quan trọng như nhau. Nhưng để nâng cao hiệu quả điều trị, cải thiện và phòng ngừa biến chứng, sử dụng thêm các vị thuốc từ thiên nhiên cũng là một giải pháp góp phần không nhỏ giúp cân bằng và điều chỉnh các rối loạn bên trong cơ thể, nhờ đó giúp tăng cường sửa chữa những tổn thương gây ra do đường huyết tăng cao.
• Công ty Cổ phần Dược – Trang thiết bị Y tế Bình Định (Bidiphar) đã đầu tư nghiên cứu và cho ra đời sản phẩm “Thìa Canh Bidiphar” với thành phần dược liệu là Dây Thìa Canh được trồng theo quy trình trồng trọt, thu hái nghiêm ngặt nhằm cho ra đời sản phẩm tốt nhất hỗ trợ cho các bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường.